Avşa Adası Tarihçe

Avşa Adası yüzyıllar önce Kapıdağ Yarımadası’dan koparak Marmara Denizi’nde bir ada haline gelmiştir. Haritaya bakıldığında hala yarımadanın bir parçası gibi gözükmektedir. Ada haline geldikten sonra iklimi ve bitki örtüsü koptuğu topraklardan farklılaşmıştır. Takımadalar içinde en büyük üçüncü ada olmaktadır. Adı yine yıllar boyunca değişikliğe uğramıştır.

Kyzikos’lu Diegones ve Propontis adaya ilk önce Ofiosua demişlerdir. Daha sonra tarihçi Plinius ada için Ophiussa ismini seçmiştir. Bizans imparatorluğu zamanında kalan eserlerden anlaşıldığı üzere Afoussia olarak isimlendirilmiştir. Rumların zamanında Afissia olmuş ve sonrasında anadoluya akın düzenleyen Arapların konaklaması sebebiyle Arap adası olarak da anılmıştır. Son olarak Türkeli ismi resmileşmiştir ancak günümüzde Avşa’ya çevrilmiştir. Özellikle Manastır bölgesi bir dönem Hristiyan din adamları için sürgün yeri olarak kullanılmıştır.

Ana karadan kopmadan önce avcılıkla uğraştıkları ancak ada olduktan sonra tarım ve balıkçılık yaptıkları kalıntılardan anlaşılmaktadır. Fakat bulunan baltalar, kemik aletler ve çakmak taşları adanın yazılı kaynaklardan daha öncesine ait yaşanmışlıkları da olduğunu göstermektedir. İlk önce neolitik çağ, tunç çağı daha sonra kalkolitik çağ, Helenistik çağ, Roma, Bizans ve Osmanlı kalıntılarına ulaşılmıştır.

Çiftlik mevkiinde denizin aşındırmasıyla ortaya çıkan kiremit mezarlar yeterince korunamamış ve kaybolmaya yüz tutmuştur. Kukuma sırtında Roma mezarı ve içinde kemikler bulunmuş, fakat onlarda kırılarak kaybolmuştur. Manastır mevkiinde ise denizin 4 metre derinliğinde küp mezarlar bulunmuştur. Yine aynı bölgede denizin içinde maşrapa ve testiler bulunmuştur. En büyük kalıntılar ise 360 yıl önce yapıldığı tahmin edilen büyük manastırdan geriye kalanlardır.

Ancak ilgisizlikten ve bakımsızlıktan ötürü bu kalıntılar da yavaş yavaş azalmakta ve kaybolmaktadır. Adada bulunan çanak, çömlek, amfora, sunak ve ya sütun parçaları, kitabe parçaları koruma altına alınmıştır. Halen evlerin duvarlarında, bahçelerinde, avlularında eski medeniyetlere ait izler bulunmaktadır.

Gerek doğal güzellikleri, gerek ada üzerindeki uğrak noktaları ile dikkat çeken bölge tarihi mirası ile de gelen misafirlerin ziyaretlerine olanak tanımaktadır. Tatilinizi yaparken bir yandan da tarih ile buluşmak için Avşa Adası’nı planlarınıza dahil etmeyi unutmayınız.